روش و نرخ محاسبه خدمات قضایی به کمک مشاوره حقوقی
رصد کالا: همچون هزینه هایی که در جریان اجرای آرای قضایی به گوش می خورد و باید توسط محکوم پرداخت گردد، به عنوان نیم عشر دولتی شناخته می شود. موضوعی که در این نوشته می خواهیم به معرفی آن بپردازیم.
به گزارش تجاری خبرگزاری مهر، درخواست رسیدگی کردن از محاکم قضایی، به نحوی که به صدور حکم و سپس اجرای حکم بیانجامد، با پرداخت هزینه هایی برای طرفین همراه خواهد بود. اما بصورت یک اصل کلی، شخصی که در نهایت باید از عهده پرداخت هزینه های دادرسی و اجرا برآید، شخص محکوم است. برای اینکه محکوم تعدادی از مقررات را نادیده گرفته است و در نتیجه محکمه قضایی را مشغول کرده است.
از جمله هزینه هایی که در جریان اجرای آرای قضایی به گوش می خورد و باید توسط محکوم پرداخت گردد، به عنوان نیم عشر دولتی شناخته می شود. موضوعی که در این نوشته می خواهیم به معرفی آن بپردازیم. منظور از نیم عشر دولتی چیست؟
عشر در لغت به مفهوم یک دهم است. در نتیجه نیم عشر به مفهوم نصف یک دهم است. می دانیم که نصف یک دهم می شود یک بیستم یا همان پنج درصد. پس زمانی که از نیم عشر صحبت می نماییم، مقصود ما پنج درصد است.
اما پنج درصد از چه چیزی محل نظر ما است؟
در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که رسیدگی قضایی با تعدادی از هزینه ها در مرحله رسیدگی و نیز در مرحله اجرای رای هم راه است. از محل هزینه های یاد شده است که بودجه سیستم قضایی تامین شده و امکان ادامه خدمات آن برقرار است.
نیم عشر دولتی همچون مواردی است که به مرحله اجرای آرا بازمی گردد. به نحوی که مبلغ پنج درصد از ارزش اسناد رسمی و یا مواردی همچون مهریه زوجه، در زمان اجرای احکام و به جهت اجرای حکم، از محکوم و یا از زوجه دریافت خواهد شد.
البته در بعضی از نوشته های نیم عشر دولتی را از نیم عشر اجرائی جدا می دانند. به نحوی که نیم عشر اجرائی را به پنج درصد از مبلغ محکوم به و کلیه خسارات در رابطه با آن نسبت می دهند که در مرحله اجرای رای، و بعد از صدور اجراییه باید از محکوم گرفتن شود.
حال آن که نیم عشر دولتی را به برخی موارد خاص همچون اجرای مهریه نسبت می دهند که به عنوان وجه نقدی به نفع صندوق دولت از ذی حق، یعنی زوجه گرفتن می شود. که در این صورت مبدا محاسبه میزان مهریه زوجه خواهد بود و نیم درصد از آن قبل از اجرای مهریه باید توسط زوجه به صندوق دولت پرداخت گردد.
اما بنا بر تاکید مشاوره حقوقی باید توجه داشته باشیم که این تقسیم بندی همیشه انجام نمی گیرد و در حقیقت نیم عشر دولتی را به هر دو حالت های یاد شده نسبت می دهند و در یک نگاه کلی تر آنرا بررسی می نمایند. نحوه محاسبه نیم عشر دولتی چگونه است؟
نیم عشر دولتی را دانستیم که مبلغ پنج درصد از اجراییه مربوطه است. اما این هزینه چگونه محاسبه می شود یا به عبارت دیگر پایه و مبدا محاسبه آن چیست؟
در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که مبلغ نهایی مقرر شده در یک رای قضایی، مبنای تعیین نیم عشر بشمار می رود. برای مثال چنانچه در رای تنها به اصل خسارت یا مبلغ اولیه و اصلی اشاره شده باشد، همان مبلغ اصلی است که پایه نیم عشر ما را تشکیل می دهد.
اما اگر در رای قضایی به خسارت های دادرسی، خسارت تاخیر تادیه یا مواردی همچون حق الوکاله وکیل نیز پرداخته شده باشد، جمع مبالغ یاد شده، پایه و مبدا نیم عشر است. به نحوی که مبالغ مذکور را جمع زده و نتیجه را در نیم درصد ضرب می نماییم. عدد به دست آمده نیم عشر دولتی ما در این مورد است.
در مواردی همچون اجرای مهریه زوجه، مبدا و پایه محاسبه نیم عشر، مهریه زوجه است که مقرر است به مرحله اجرا درآِید. پس همانگونه که مشاهده می شود، مبدا محاسبه، یا پایه اصلی ما، مجموعه هزینه ها و مبالغی است که در رای قضایی مورد توجه قرار گرفته است و مقرر است که بموقع اجرا گذاشته شود. نیم عشر دولتی چه زمانی پرداخت می شود؟
در ماده ۱۸۱ از قانون ثبت اعلام شده است که کسی که اجرائیه به ضرر وی در حال اجراست باید از عهده پرداخت نیم عشر دولتی برآید. پس همانگونه که مشاهده می شود، مسئولیت پرداخت نیم عشر به عهده محکوم است. و نیز زمان پرداخت نیم عشر، هنگامی خواهد بود که پرونده قضایی به صدور رای نهایی انجامیده و در نهایت به مرحله اجرای رای ورود نموده است.
مبنای تعیین زمان پرداخت نیم عشر را زمان صدور اجرائیه می دانیم. به نحوی که بعد از صدور اجرائیه و ابلاغ آن به طرفین پرونده قضایی و نیز بعد از آن که ده روز از صدور اجرائی گذشت، پرداخت نیم عشر برای محکوم مستقر خواهد شد و نامبرده باید از عهده پرداخت آن برآِید.
استثنائات بر پرداخت نیم عشر دولتی شامل چه مواردی است؟
نیم عشر دولتی را اصولاً محکوم پرونده و یا زوجه که قصد اجرای مهریه خودرا قبل یا پس از دعوای طلاق دارد باید پرداخت نماید. همین طور دانستیم که زمان پرداخت نیم عشر دولتی، هنگامی است که رای اجرائی صادر گردیده است و درباب مهریه زوجه قبل از اجرای مهریه است.
با این حال تعدادی از استثنائات وجود دارد که می تواند محکوم را از پرداخت نیم عشر مبری سازد و نیز پرداخت نیم عشر را از عهده زوجه در آغاز امر بردارد. این شرایط عبارتند از موارد ذیل:
اجرای رای قضایی بصورت داوطلبانه و توسط محکوم: چنانچه محکوم شخصاً تا ۱۰ روز بعد از صدور اجراییه از عهده پرداخت آن برآید، از پرداخت نیم عشر دولتی معاف خواهد شد.
توافق بر نحوه ی اجرای رای توسط طرفین رای قضایی: چنانچه بعد از صدور اجراییه و تا مدت ۱۰ روز بعد از آن، محکوم و محکوم له، یعنی طرفین رای قضایی، نسبت به چگونگی و زمان اجرای حکم با هم به توافق برسید، پرداخت نیم عشر دولتی از محکوم برداشته خواهد شد.
احراز اعسار زوجه یا محکوم: اعسار قضایی به شرایطی گفته می شود که شخص یا به سبب نداشتن اموال و یا حتی به سبب دسترسی نداشتن به اموال خود، از پرداخت تعدادی از هزینه ها معاف می گردد. نحوه اعمال معافیت عبارت است از این که نامبرده باید درخواست اعسار خودرا به مرجع رسیدگی تقدیم نماید. درخواست اعسار باید حداقل با شهادت دو شخص همراه باشد. در صورتیکه درخواست اعسار نامبرده پذیرفته شود، از پرداخت نیم عشر دولتی بصورت موقت معاف خواهد شد. نتایج عدم پرداخت نیم عشر دولتی
چنانچه نیم عشر دولتی در مدت زمان مقرر قانونی توسط محکوم پرداخت نگردد، مرجع رسیدگی این حق و اختیار را دارد که برای نامبرده دستور جلب صادر نماید. همچنان که می تواند دستور گرفتن نیم عشر دولتی از محل اموال و دارایی های محکوم را صادر نماید.
در واقع نیم عشر دولتی همچون یک بدهی مالی است که به عهده محکوم و به نفع دولت مستقر شده است. به همین سبب طبیعی می نماید که امکان استفاده از کلیه ساز و کارهای قانونی برای اجرا و وصول آن وجود داشته باشد.
از جمله این ابزارهای قانونی، عبارت است از صدور دستور جلب محکوم. البته در این فرض، چنانچه محکوم بتواند اعسار خودرا احراز نماید، دستور جلب وی لغو می شود و پرداخت نیم عشر دولتی به زمانی که نامبرده تمکن مالی داشته باشد به تاخیر می افتد.
به عنوان نکته پایانی باید اشاره نماییم که در بعضی از شرایط و مواقع، امکان پرداخت قسطی نیم عشر دولتی وجود دارد. این امر خصوصاً زمانی که مهریه زوجه مبلغ سنگینی است و زوجه باید قبل از اجرای مهریه از عهده پرداخت آن به صندوق دولت برآید مهم و موثر است.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.
منبع: رصد كالا
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب